ฉีดวัคซีน COVID-19 ต้องรู้อะไรบ้าง อ่านก่อนฉีด !

ฉีดวัคซีน COVID-19 ต้องรู้อะไรบ้าง อ่านก่อนฉีด !

โรคโควิด-19 เป็นโรคอุบัติใหม่ และวัคซีนโควิด-19 ก็เป็นเรื่องที่ใหม่มากเช่นกัน จึงทำให้มีข้อมูลการศึกษา และงานวิจัยออกมาน้อย จึงมีประชาชนจำนวนมากที่เกิดความกังวล และมีคำถามเกี่ยวกับวัคซีนว่า ฉีดแล้วป้องกันได้จริงไหม แล้ววัคซีนแต่ละชนิดแตกต่างกันอย่างไร วันนี้เรามาหาคำตอบไปพร้อมๆ กันครับ

ก่อนอื่นเราควรมาทำความเข้าใจหลักการของการผลิตวัคซีนโดยทั่วไปกันก่อน วัคซีน คือ การนำเอาเชื้อโรคมาทำให้อ่อนแรง จนไม่สามารถทำให้เกิดโรคในร่างกายได้ แล้วฉีดเข้าไปในร่างกายเพื่อให้สร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมา เช่นเดียวกับในวัคซีนโควิด-19 ที่มีการนำเอาเชื้อก่อโรคโควิด-19 สายพันธุ์ต่างๆ มาทำเป็นวัคซีนแล้วฉีดเข้าไปในร่างกายของมนุษย์ เพื่อให้เราสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมานั่นเอง

อย่างไรก็ตาม ยังต้องมีการศึกษาต่อไปว่าภูมิคุ้มกันที่เกิดขึ้นภายหลังจากการฉีดวัคซีนโควิด-19 จะยังคงอยู่ในระยะยาวหรือไม่ และอีกประเด็นหนึ่งก็คือ เนื่องจากไวรัสโควิด-19 นั้น เป็นไวรัสที่มีการกลายพันธุ์อยู่ตลอดเวลา ดังนั้น การฉีดวัคซีนจะสามารถครอบคลุมการระบาดในระยะยาวได้หรือไม่ และจำเป็นที่จะต้องฉีดทุกปีเหมือนกับไวรัสไข้หวัดใหญ่หรือเปล่า เรื่องนี้ยังเป็นเรื่องที่เราต้องเฝ้าติดตามข้อมูลกันต่อไปครับ

ปัจจุบันวัคซีนโควิด –19 มีกี่ชนิด?

ในขณะนี้ทุกบริษัทยาทั่วโลกพยายามผลิตวัคซีนโควิด-19 ออกมาใช้ให้เร็วที่สุด ซึ่งกระบวนการผลิตของแต่ละบริษัทนั้นมีความแตกต่างกัน จึงทำให้วัคซีนมีความแตกต่างกันไปด้วย จากข้อมูลศูนย์วิจัยคลินิก คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาลได้มีการจำแนกวัคซีนตามเทคโนโลยีในการผลิตได้ 4 ชนิดด้วยกัน คือ

1. Inactivated Vaccineของประเทศจีน โดยบริษัท SinoPharm, SinoVac Biotech และ Wuhan Institute of Biological Products วัคซีนชนิดนี้ คือ การเอาไวรัสทั้งตัวมาทำให้อ่อนแรง และฉีดเข้าไปในร่างกายของคน เพื่อทำให้ร่างกายเกิดภูมิต้านทานขึ้น ซึ่งเป็นวิธีการผลิตวัคซีนมาตรฐานของโรคชนิดอื่นๆ ที่ทำมาโดยตลอดเช่นเดียวกัน
2. Adenovirus Vector Vaccineเป็นวิธีการผลิตของบริษัท CanSino ประเทศจีน บริษัท AstraZeneca ของประเทศอังกฤษ และ Gamaleya ของประเทศรัสเซีย ซึ่งก็คือการตัดต่อเอายีนของไวรัสโควิด-19 เข้าไปใส่ในตัว Adenovirus และผลิตเป็นวัคซีนเข้าสู่ร่างกาย
3. mRNA Vaccineเช่น Moderna วัคซีนตัวนี้ได้รับการอนุมัติจากกระทรวงสาธารณสุขของประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งเป็นตัวเดียวกับวัคซีนที่คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยนำมาพัฒนา ขณะนี้วัคซีนชนิดนี้เข้าสู่การทดลองระยะที่ 3 แล้ว สามารถกระตุ้นให้คนปกติ และผู้สูงอายุเกิดภูมิคุ้มกันได้ดี นอกจากนั้น ยังมี Sputnik V จากประเทศรัสเซีย และ Pfizer จากประเทศสหรัฐอเมริกา วัคซีนประเภทนี้ใช้เทคโนโลยีใหม่ในการผลิต ซึ่งมีข้อดีคือผลิตได้ง่าย รวดเร็ว และมีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคได้ประมาณ 95%
4. Protein-based Vaccineใช้เทคโนโลยีการผลิตโปรตีนของเปลือกไวรัส ซึ่งเป็นเทคโนโลยีที่รู้จักกันดีอยู่แล้วเพราะมีการใช้ในวัคซีนชนิดอื่นๆ เช่น ตับอักเสบบี ไข้หวัดใหญ่ โดยจะมีการใส่ adjuvant ที่กระตุ้นภูมิคุ้มกัน ซึ่งบริษัทที่ใช้เทคโนโลยีนี้ในการผลิต ได้แก่ บริษัท Novavax ของประเทศสหรัฐอเมริกา และ บริษัท Sanofi ร่วมมือกับบริษัท GSK

ปัจจุบันยังไม่มีข้อมูลเรื่องประสิทธิภาพในระยะยาวของวัคซีนทั้ง 4 ชนิด  ทั้งเรื่องผลของภูมิคุ้มกันภายหลังจากการฉีดวัคซีนแต่ละชนิดว่าจะอยู่ได้นานเท่าไหร่ และต้องมีการฉีดวัคซีนกระตุ้นบ่อยแค่ไหน นั่นคือสิ่งที่เราทุกคนต้องเฝ้าติดตามข้อมูลเพิ่มเติมอย่างใกล้ชิดถึงประสิทธิภาพของวัคซีนแต่ละชนิดต่อไปในอนาคตครับ

 

ข้อมูลอ้างอิง

1. บทความเรื่อง “8 คำถามน่ารู้ วัคซีนโควิด-19” https://bit.ly/3BdEyP4